Biển số định danh và những điều cần biết

Ai sẽ được cấp biển số định danh và được hưởng lợi gì?ểnsốđịnhdanhvànhữngđiềucầnbiế 

Bộ Công an vừa ban hành Thông tư 24/2023, có hiệu lực kể từ ngày 15/8, với nhiều nội dung mới liên quan đến công tác cấp, thu hồi đăng ký, biển số xe cơ giới. Trong số này, một khái niệm lần đầu tiên được quy định chính thức là biển số định danh.

Theo Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền, điều tra, giải quyết tai nạn giao thông, Cục Cảnh sát giao thông (C08), Bộ Công an, biển số định danh (BSĐD) là biển số xe được cấp và quản lý theo mã định danh cá nhân của chủ xe. Nhiều người lầm tưởng BSĐD có nghĩa là lấy số định danh cá nhân để làm số trên biển số xe nhưng không phải, sự thay đổi ở đây là về phương thức quản lý, còn bản thân biển số thì vẫn như hiện hành.

"Với chủ xe là công dân Việt Nam, biển số xe được cấp và quản lý theo mã số định danh cá nhân (dãy số 12 chữ số trên thẻ CCCD gắn chip). Với chủ xe là người nước ngoài, biển số xe được cấp và quản lý theo số định danh của người nước ngoài do hệ thống định danh và xác thực điện tử xác lập hoặc số thẻ thường trú, số thẻ tạm trú hoặc số chứng minh thư khác do cơ quan có thẩm quyền cấp. Với chủ xe là tổ chức, biển số xe được cấp và quản lý theo mã định danh điện tử của tổ chức do hệ thống định danh và xác thực điện tử xác lập; trường hợp chưa có mã định danh điện tử của tổ chức thì quản lý theo mã số thuế hoặc quyết định thành lập", Đại tá Nguyễn Quang Nhật chia sẻ.

BSĐD chỉ áp dụng với biển số có 5 chữ số, không áp dụng với biển có 3 hoặc 4 chữ số. Trường hợp người dân sở hữu phương tiện gắn biển số có 3 hoặc 4 chữ số (vẫn được phép lưu thông như bình thường) mà muốn cấp đổi sang BSĐD, công an sẽ làm thủ tục thu hồi biển số cũ và cấp biển số mới 5 chữ số.

"Việc quản lý biển số theo định danh cá nhân giúp công tác quản lý nhà nước hiệu quả hơn. Ví dụ, lực lượng công an gửi thông báo vi phạm nhưng nhiều trường hợp chủ xe đã bán xe kèm theo cả biển số cho người khác, rất khó để xác minh chủ xe thực sự. Quản lý biển số theo mã định danh sẽ tránh được tình trạng này, đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm của chủ xe khi tham gia giao thông hoặc khi chuyển quyền sở hữu xe phải sang tên chính chủ, vì tới đây biển số sẽ gắn liền với họ", Đại tá Nguyễn Quang Nhật nhấn mạnh.

Thủ tục cấp biển số định danh có thay đổi?

Đại tá Nguyễn Quang Nhật cho biết, biển số định danh chỉ thay đổi về phương thức quản lý, từ việc "biển số theo xe" sẽ chuyển sang "biển số theo người". Còn về quy trình cấp biển số, sẽ không có sự xáo trộn nào.

Hiện mỗi xe được cấp một biển số kèm theo. Nếu không thuộc diện thu hồi, kể từ ngày 15/8, tất cả (biển 5 chữ số) sẽ đương nhiên được xác định là BSĐD. Nếu thuộc diện thu hồi trước ngày 15/8, biển số sẽ chuyển vào kho để cấp cho người khác. Sau ngày 15/8, biển số cấp mới được quản lý hoàn toàn theo số định danh cá nhân.

"Như vậy, sắp tới hàng triệu phương tiện đang lưu thông sẽ không bị ảnh hưởng gì, bởi việc chuyển đổi từ biển số thông thường như hiện hành sang BSĐD sẽ do cơ quan quản lý thực hiện. Cơ quan chức năng không giới hạn số lượng BSĐD của mỗi người; trường hợp người dân có phương tiện mới, nếu BSĐD cũ đã được đăng ký cho một xe thuộc sở hữu thì sẽ cấp thêm một BSĐD khác cho chiếc xe thứ hai, thứ ba…", Đại tá Nguyễn Quang Nhật nói.

Người chủ được giữ lại biển số khi bán xe

Một điểm mới mang tính đột phá từ BSĐD, liên quan đến việc chuyển nhượng phương tiện. Hiện khi chuyển nhượng xe, nếu người bán và người mua có địa chỉ thường trú trong cùng một tỉnh thì được giữ lại biển số, nếu khác tỉnh thì phải thu hồi để cấp biển số mới cho người mua.

Còn theo Thông tư 24/2023, khi chuyển quyền sở hữu xe, chủ xe sẽ phải nộp lại đăng ký xe và BSĐD để cơ quan công an làm thủ tục thu hồi. BSĐD sẽ được giữ lại cho chủ xe trong vòng 5 năm. Khi mua xe mới, chủ xe tiếp tục được sử dụng BSĐD đã cấp trước đây.

"Cơ quan công an chỉ làm giấy tờ đăng ký mới dựa theo số khung, số máy của chiếc xe mới, còn biển số thì vẫn giữ nguyên. Quá thời hạn 5 năm kể từ ngày thu hồi, nếu chủ xe chưa đăng ký thì số BSĐD được chuyển vào kho biển số để đăng ký, cấp cho tổ chức, cá nhân theo quy định. Cũng vì quy định trên, kể từ ngày 15/8, trường hợp duy nhất được bán xe kèm theo biển số là xe gắn biển số trúng đấu giá. Nếu bán ô tô kèm theo biển số trúng đấu giá thì chủ xe không phải nộp lại biển số trúng đấu giá nhưng phải nộp bản sao chứng từ chuyển quyền sở hữu xe và xuất trình bản chính để đối chiếu. Người mua làm thủ tục đăng ký sang tên xe và sẽ được đăng ký, giữ nguyên biển số trúng đấu giá. Chứng từ chuyển quyền sở hữu phải ghi rõ nội dung "chuyển xe kèm theo biển trúng đấu giá", Đại tá Nguyễn Quang Nhật cho hay.

Người nhận chuyển nhượng xe kèm theo biển số trúng đấu giá không được chuyển quyền sở hữu xe kèm theo biển trúng đấu giá cho người khác, nhưng có quyền chỉ bán riêng xe mà không kèm theo biển số trúng đấu giá.

Không nhất thiết phải đăng ký xe ở nơi thường trú

Theo Thông tư 24/2023, chủ xe là tổ chức, cá nhân có trụ sở, nơi cư trú (nơi đăng ký thường trú, tạm trú) tại địa phương nào thì đăng ký xe tại cơ quan đăng ký xe thuộc địa phương đó. Điều này khác biệt so với quy định hiện hành, khi chủ xe chỉ được thực hiện đăng ký tại nơi mình có đăng ký thường trú.

Theo đánh giá của lãnh đạo Cục CSGT, quy định mới nhằm phù hợp với luật Cư trú năm 2020, bao gồm việc bãi bỏ sổ hộ khẩu; cùng với đó là quy định tại Nghị định 39/2023 về thí điểm đấu giá biển số xe ô tô khi cho phép người tham gia đấu giá được lựa chọn biển số xe theo nhu cầu trong danh sách biển số xe đưa ra đấu giá của tất cả các tỉnh, thành trên toàn quốc.

Ngoài ra, thông tư mới còn quy định trường hợp chủ xe chuyển trụ sở, nơi cư trú từ tỉnh này sang tỉnh khác thì được giữ lại BSĐD đó (không phải đổi biển số xe), nhưng phải cập nhật thông tin trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Sự thay đổi trên được kỳ vọng mang lại nhiều thuận lợi cho người dân, sẽ không còn cảnh mua xe ở Hà Nội hoặc TP.HCM nhưng vì không có đăng ký thường trú nên chủ xe phải mang về quê để làm thủ tục, hoặc muốn xe mang biển số Hà Nội, TP.HCM thì phải nhờ người khác có đăng ký thường trú làm thủ tục đứng tên. 

Lỡ bấm phải biển số định danh xấu, có được đổi?

Một số người băn khoăn, thắc mắc liên quan đến biển số định danh khi biết biển số sẽ đi theo mã định danh của mỗi người. Khi lỡ bấm vào biển số 49, 53 (nhiều người dân quan niệm là số xấu). Vậy nếu lỡ không may bấm phải biển số định danh không ưng ý thì đổi được không?

Theo Khoản 7, Điều 3 Thông tư 24: Trường hợp xe hết niên hạn sử dụng, hư hỏng hoặc chuyển quyền sở hữu xe thì biển số định danh của chủ xe được cơ quan đăng ký xe thu hồi và cấp lại khi chủ xe đăng ký cho xe khác thuộc quyền sở hữu của mình.

Số biển số định danh được giữ lại cho chủ xe trong thời hạn 5 năm, kể từ ngày thu hồi; quá thời hạn nêu trên, nếu chủ xe chưa đăng ký thì số biển số định danh đó được chuyển vào kho biển số để đăng ký, cấp cho tổ chức, cá nhân theo quy định.

Thông tư này cũng quy định, trường hợp chủ xe chuyển trụ sở, nơi cư trú từ tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương này sang tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác thì được giữ lại biển số định danh đó (không phải đổi biển số xe).

Khi bán, tặng cho, thừa kế... (gọi chung là chuyển quyền sở hữu xe) thì chủ xe phải giữ lại cà vẹt, biển số xe (không giao cho tổ chức, cá nhân nhận chuyển quyền sở hữu xe) và nộp cho cơ quan đăng ký xe chứng nhận đăng ký xe, biển số xe để làm thủ tục thu hồi.

Như vậy, biển số định danh là biển số được quản lý gắn với mã định danh của mỗi người. Muốn "đổi" biển số định danh này khỏi gắn với tên của mình, bạn có thể đến cơ quan đăng ký xe làm thủ tục thu hồi và lưu ý trong vòng 5 năm không đăng ký thêm chiếc xe khác cùng phân khối (với trường hợp người có 1 biển số định danh, 1 xe).

Cách khác, bạn có thể mua thêm 1 chiếc xe khác và đi bấm biển số mới vì hiện không giới hạn mỗi người có bao nhiêu biển số định danh. Tuy nhiên, giải pháp này cũng "tiềm ẩn" nhiều rủi ro, vì biển số ngẫu nhiên, chưa chắc biển số định danh mới của bạn đẹp hơn biển số cũ.

Có được sang tên chính chủ xe thiếu giấy tờ mua bán qua nhiều đời không?

Thông tư 24/2023/TT-BCA, từ 15/8 quy định về cấp, thu hồi đăng ký, biển số xe cơ giới có có nhiều điểm mới đáng chú ý. Trong đó, quy định người dân được sang tên chính chủ xe thiếu giấy tờ mua bán qua nhiều đời được đánh giá là sát nhu cầu thực tiễn của người dân.

Điều 31 của Thông tư 24 quy định việc giải quyết đăng ký sang tên xe đối với xe đã chuyển quyền sở hữu qua nhiều tổ chức, cá nhân như sau: Tổ chức, cá nhân đang sử dụng xe đến cơ quan đang quản lý hồ sơ đăng ký xe đó để làm thủ tục thu hồi và đăng ký sang tên xe tại cơ quan đăng ký xe; trường hợp cơ quan quản lý hồ sơ cùng là cơ quan giải quyết đăng ký sang tên xe thì không phải làm thủ tục thu hồi.

Hồ sơ, thủ tục đăng ký sang tên xe:

- Giấy tờ của chủ xe.

- Giấy khai đăng ký xe, trong đó ghi rõ quá trình mua bán và cam kết, chịu trách nhiệm về nguồn gốc hợp pháp của xe.

- Chứng từ chuyển quyền sở hữu xe của chủ xe và chứng từ chuyển quyền sở hữu xe của người bán cuối cùng (nếu có).

- Chứng từ lệ phí trước bạ theo quy định.

- Chứng nhận thu hồi đăng ký, biển số xe (có dán bản chà số máy, số khung xe và đóng dấu giáp lai của cơ quan đăng ký xe trên bản chà số máy, số khung xe).

Trường hợp cơ quan đang quản lý hồ sơ xe cùng là cơ quan giải quyết đăng ký sang tên xe thì tổ chức, cá nhân đang sử dụng xe nộp chứng nhận đăng ký xe, biển số xe thay chứng nhận thu hồi đăng ký, biển số xe.

Thông tư 24 quy định, trường hợp tổ chức, cá nhân đang sử dụng xe có chứng từ chuyển quyền sở hữu xe của chủ xe và chứng từ chuyển quyền sở hữu xe của người bán cuối cùng: Trong 2 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ xe hợp lệ, cơ quan đăng ký xe ra quyết định xử phạt về hành vi không làm thủ tục thu hồi theo quy định và đăng ký sang tên xe.

Trường hợp tổ chức, cá nhân đang sử dụng xe không có chứng từ chuyển quyền sở hữu xe của chủ xe và chứng từ chuyển quyền sở hữu xe của người bán cuối cùng: Cơ quan đăng ký xe cấp giấy hẹn có giá trị được sử dụng xe trong thời gian 30 ngày.

Trong thời hạn 2 ngày làm việc, kể từ ngày tiếp nhận hồ sơ đăng ký sang tên xe, cơ quan đăng ký xe phải gửi thông báo cho chủ xe và cơ quan đăng ký xe đã đăng ký cho xe đó; niêm yết công khai về việc tiếp nhận hồ sơ đề nghị đăng ký của tổ chức, cá nhân tại trụ sở cơ quan đăng ký xe; tra cứu, xác minh tàng thư xe mất cắp và dữ liệu đăng ký xe.

Sau 30 ngày nếu không tranh chấp, khiếu kiện, cơ quan đăng ký xe ra quyết định xử phạt về hành vi không làm thủ tục thu hồi và giải quyết đăng ký sang tên xe.

Thông tư 24 quy định rõ trách nhiệm của các đơn vị quản lý cơ sở dữ liệu xe mất cắp, xe vật chứng trong thời hạn 7 ngày làm việc, kể từ ngày tiếp nhận văn bản của cơ quan đăng ký xe đề nghị xác minh, đơn vị quản lý dữ liệu xe mất cắp, xe vật chứng trả lời bằng văn bản cho cơ quan đăng ký xe.

"Thay đổi của Thông tư 24 giúp đảm bảo quyền lợi của người dân mua xe qua nhiều đời chủ, xe mất giấy tờ. Bên cạnh quyền lợi, người dân cũng bị chế tài về hành vi không làm thủ tục thu hồi và giải quyết đăng ký sang tên xe theo quy định để tránh việc chây ì không làm thủ tục mua bán", lãnh đạo Cục CSGT đánh giá.

Trước đó, Thông tư 58 cho phép người dân được sang tên xe không có giấy tờ mua bán hoặc mất giấy tờ đến hết năm 2021, sau đó thì không giải quyết nữa. Như vậy, từ 15/8/2023, người dân được sang tên chính chủ xe thiếu giấy tờ mua bán qua nhiều đời, kể cả xe mất giấy tờ.